Tarih doğası gereği bölümlenmeyen sürekli bir devinimdir. Tarihsel olay çok yönlü nedensellikle devinerek tarihsel gerçekliği ortaya çıkarmaktadır. Tarih çalışmalarının amacı bu tarihsel gerçekliği kavrayıp anlaşılır kılmaktır. Tarihi öğrenmek olayların ardında onlarla kendisini göstermeye çalışan tarihsel gerçekliği öğrenmektir.Şu tür saptamalarla karşılaşırız: "İnsanlar önceleri mitoslara inanıyorlardı. Bütün bilgileri mitosları oluşturan öykülerle sınırlıydı. Sonra felsefe başladı ve mitoslar dönemi bitti; sonra pozitif dönem başladı ve felsefenin yerini bilim aldı..."Oysa ne felsefenin başlamasıyla mitoslar sona erdi ne de bilimin başlamasıyla felsefe bitti. Bunlar her zaman birbirlerinin içindedir.Bir gelişme değişik olaylardan sonra asıl nedeni olacağı olayı ortaya çıkartabilir. Sözgelimi Renaissance dediğimiz büyük kültür hareketinin temelleri ortaçağın başlarında atılmıştı; ortaçağ bilgeleri ortaçağ aydınlığını kurarken Renaissance'ı da hazırlamaktaydılar. Bu bin yıla yakın bir süreçte gerçekleşti. Önemli olan sonuçtan çok sonucu yaratan ve tarih denen harekettir.Tarihsel süreç bir yineleme midir yoksa bir gelişme olgunlaşma erginlenme midir? Tarihsel olay görünen yanıyla yineleme izlenimi verir; görünenin gerisinde kendisini somutlaştıran bir öz olarak anlaşıldığında bir gelişme erginlenme özün kendi en son ve en yetkin durumuna doğru ilerlemesidir.