19. yüzyıl başlarından itibaren yükselen milliyetçilik millet millî devlet kavramları asrımızda da güncelliğini koruyan tartışma konularıdır. Dünyanın çeşitli bölgelerinde etnik ve millî temele dayalı sorunların kendisini sık sık göstermesi zaman zaman silahlı çatışmalara sebep olması bu kavramlar etrafındaki tartışma ve çözüm arayışlarının daha uzun müddet devam edeceğini göstermektedir.Millet ve milliyetçilik çerçevesindeki tartışma ve analizler Kazan Tatarları arasında ise 20. asır başında canlı bir şekilde ortaya çıkmıştır. Cemaleddin Velidî ve Abdülaziz Ubeydullin'in bu çalışmada yer alan eserleri söz konusu dönemde milliyetçilik düşüncesinin Kazan Tatarları arasındaki etkilerini ortaya koyan en kapsamlı eserlerdir. Çarlık Rusyası döneminde ortaya konan bu türden eserlerin devam etmesi Sovyetler Birliği zamanında mümkün olmamıştır. Ancak bu eserler üzerinde yapılacak incelemeler günümüzde Kazan Tatarları'nın bu kavramlara yaklaşımının belirlenmesinde ve yaşanan değişimlerin kapsamını anlamada önemli verilere ulaşma imkânı sunacaktır.