Türk edebiyatında müstakil bir şerh edebiyatı oluşturacak kadar büyük bir yekûn ve çok çeşitlilik arzeden şerhler olduğu mâlumdur. Bu şerhler içerisinde tasavvufî muhtevalı olanların yoğunluğu dikkatleri çekmektedir. Nitekim başta Yûnus Emre olmak üzere Eşrefoğlu Rûmî Muhyiddin Üftâde Azîz Mahmûd Hüdâyî Niyâzî-i Mısrî İsmail Hakkı Bursevî ve Hasan Sezâyî-i Gülşenî gibi önde gelen sûfîlerin ilâhîleri nutukları şerhe konu olmuştur.  İşte nutukları şerh edilen büyük sûfîlerden birisi de Bayrâmîlik tasavvuf yolunun pîri Hacı Bayrâm-ı Velî'dir.  Onun özellikle İlâhi Taksim olarak da bilinen "Çalabım bir şâr yaratmış iki cihân arasında" matla'lı nutkuna yapılan şerhler üzerinde durulmaya ve incelenmeye değerdir. Bu çalışmada edebiyatımızda şerh geleneği ve tasavvufî manzûme şerhleri hakkında anahatlarıyla bilginin yanında söz konusu nutka Osmanlı döneminde Şeyhülislâm Seyyid Feyzullah Efendi Şeyh Abdülhay Celvetî Şeyh İsmâil Hakkı Bursevî Pîr Muhammed Nûru'l-Arâbî ile halîfelerinden Ali Örfî Efendi tarafından yapılan şerhlerin çeviriyazılı metinlerine Şeyh Sahafî Muhammed Efendi tarafından yapılan Arapça şerhin Türkçe tercümesine ve son devir ilim ve irfân adamlarından Mevlevî tarîkat Melâmî meşrep Abdülbâki Gölpınarlı tarafından yapılan latin harfli iki şerhin metnine yer verilmiştir.