''Romanların bize insan hayatı ve kişiliği hakkında bilimsel psikolojiden her zaman daha fazla şey öğretmesi mümkündür hatta fevkalade muhtemeldir.''Noam ChomskyDil ve Bilmenin Problemleri"Ama içinde kek kırıntıları bulunan çay damağıma değdiği anda irki­lerek içimde olan biten olağanüstü şeye dikkat kesildim. Sebebi hak­kında en ufak bir fikre sahip olmadığım soyutlanmış harikulade bir haz benliğimi sarmıştı. Bir anda hayatın dertlerini önemsiz felaketle­rini zararsız kısalığını boş kılmış aşkla aynı yöntemi izleyerek benli­ğimi değerli bir özle doldurmuştu; daha doğrusu bu haz benliğimde değildi benliğimin ta kendisiydi. Kendimi vasat sıradan ve ölümlü hissetmiyordum artık. Bu yoğun mutluluk nereden gelmiş olabilirdi bana? Çayın ve kekin tadıyla bağlantısı olduğunu ama onu kat kat aştığını farklı bir niteliği olması gerektiğini seziyordum. Nereden ge­liyordu? Anlamı neydi? Nerede yakalanabilirdi? İkinci bir yudum alı­yorum ilk yudumdan fazlasını bulamıyorum üçüncü yudumda ikin­cide bulduğum kadarı da yok. İçmeye son vermem gerek iksirin etkisi azalıyor sanki. Aradığım gerçeğin onda değil bende olduğu belli."Swannların Tarafı - Proust 1913