Maksadın doğru anlaşılması ve istenilen mefhumun sağlıklı olarak or­taya konması her dilde önemli bir husustur. Bu hususun tam anlamıyla yerine getirilebilmesi için kelimeler arası ilişkinin ve dolayısıyla cümlenin doğruluğu­nun ve anlam bütünlüğünün belirlenmesindeki temel kıstasları o di­lin grameri belirler. Başta doğru konuşmak doğru anlamak ve doğru yazmak bakımından bu kıstasların bilinmesi her dilde olduğu gibi Arap dilinde de öteden beri önem ve­rilen hususların başında gelmektedir. İslamiyetin gelmesiyle bir­likte bu öne­min daha da arttığı çalışmanın içerisinde görülecektir.
Arapçada gramer genel olarak "nahiv" ismiyle bilinmektedir. Bu terim başlan­gıçta morfoloji ve sentaksı içine alan geniş bir anlam içermiş ise de III/IX. asırdan sonra morfoloji "sarf" adıyla ayrı bir kol olarak gelişmiştir.
Arap gramerinin doğuşu ve gelişmesi dinî ve siyasi olmak üzere iki önemli nedene dayanmaktadır.
Dinî neden: İslamiyetle birlikte Araplar ara­sına yabancıların karışması sonucu başta Kurân-ı Kerimin bazı ayetlerinin yanlış okunması olmak üzere dilde bariz hataların yapılması (lahn) dönemin ilim adamlarını nahvin çerçevesini belirlemeye ve kurallarını koymaya zorla­mıştır. Bu nedenle tedvîn hareketinin daha yeni başladığı bu ilk yıllarda nah­vin bazı temel kuralları tespit edilmiş ve böylece gramer çalışmaları baş­latıl­mıştır. Ancak bu çalışmalar nahiv yani cümle bilgisi ile sınırlı kalmıştır. Ge­nel kanaate göre bu işi ilk başlatan Ebul-Esved ed-Duelî olmuş ve daha son­raki ilim adamları da bu geleneği sürdürmüşlerdir.  Bu açıdan bakılınca nahiv çalışmalarının başlaması Kurân-ı Kerîmin doğru okunmasını sağla­mak ve doğru olarak muhafaza etmek gibi dinî bir gayeye dayanmaktadır.
Siyasi Neden: İlk aşamada dinî endişelere dayalı olarak başlamış olan nahiv çalışmaları çok kısa zamanda gelişmiş ve aynı hocalardan okuyan ilim adamları farklı görüşler ortaya koymaya başlamışlardır. Hilafet üzerin­deki tartışmalar sonucu oluşan merkezlerde devam eden nahiv çalışmaları siyasi etkenlerle ekol haline gelecek kadar ileri bir düzeye ulaşmıştır. Bu bağ­lamda daha ilk yıllarda iki önemli ekol (Basra ve Kûfe) dil ve gramer çalış­maları alanında kendini hissettirmiştir. Coğrafyanın genişlemesiyle birlikte Bağdat Şam Kahire Endülüs Kayrevân gibi ilim merkezlerinde yapılan ilmî tahsil arasında Arap grameri üzerindeki çalışmalar önemli bir yer işgal etmiş­tir. Her biri başlı başına birer ekol haline gelen bu merkezlerde nahiv çalış­maları artık öğrenmeye yönelik olarak ele alınmaya başlanmış ve bu alanda önemli eserler verilmiştir. Arap Edebiyatında inhitât dönemi olarak bilinen asırlarda gramer çalışmalarında da önemli eserler kaleme alınmıştır. Fakat yapılan ça­lışmalar genellikle daha önce yapılmış olan çalışmalar üzerinde şerh hâşiye ihtisar vs. şeklinde olmuştur.
Çağdaş dönemde Arap dünya­sının Avrupa ile tanışmasından sonra geri kalmışlığın sebepleri arasında Arap Gramerinin zorluğunun da etkisi ol­duğu düşünülerek Arap Yazısı ile birlikte Gramerin yeniden gözden geçiril­mesi düşünülmüştür. Dilin daha ko­lay öğrenilmesini amaçlayan bu teşebbüs­ler sırasında Dil Kurumları kurul­muş ve yarı resmi çalışmalar yapılmıştır ancak bütün bu çalışmaların tam bir başarıya ulaştığı söylenemez.
Bütün bunlara dayalı olarak klasik dönem çalışmaları olarak bilinen eski çalışmalar çağdaş araştırmacılar için önemli materyal oluşturmuştur. Yakın zamanda yapılan çalışmalar arasında Muhammed et-Tantâvînin Neşetun-nahv ve târîhu eşherin-nuhât; Şevkî Dayfın el-Medârisun-nahviyye;Abdulâl Sâ­lim Mekremin el-Medresetun-nahviyye fî Mısr veş-Şâm; Abdurrahmân es-Seyyidin Medresetul-Basra en-nahviyye; Saîd el-Afgânînin Min târîhin-nahv; Muhammed eş-Şâtır Ahmed Muhammedin el-Mûcez fî neşetin-nahv; Mehdî el-Mahzûmînin Medresetul-Kûfe; Mahmûd Husnî Mahmûdun el-Medresetul-Bağdâdiyye ve Abdulkerîm Muhammed Esadin el-Vasît fî târîhin-nahvi