Eserin başkahramanı, tarihte Makedonya Kralı olarak dünyayı fethe çıkan Büyük İskender ile Kur'an'da adı geçen ve peygamber olduğu düşünülen Zülkarneyn'in aynı kişilikte birleştirildiği İskender-i Zülkarneyn'dir. Metinde olaylar Habeşistan, Mısır, Nil Nehri, Zengistan, Zilan, Aynüşşems, Saykan, Keylun, Curistan, Züvalakar, Gergedan-serler diyarı, Kafdağı... gibi hem gerçek hem de sınırları çizilemeyecek hayali bir coğrafyada geçmektedir. Buralarda savaşılan kavimler, hem insan toplulukları hem de acaibü'l-mahlukat kavimleridir.
Hamzavî, her ne kadar eserinin konusunu ve bazı kahramanlarını Farslardan ve Araplardan almış olsa bile Türk düşüncesi ve kültürüne ait kodları eserine ustalıkla yerleştirmiştir. Fars devlet geleneğinin yanında Kutadgu Bilig'de en mükemmel hâlini gördüğümüz Türk-İslam devlet anlayışı ve geleneğiyle ilgili kavram ve uygulamalar (adalet, kut, töre, sancak, müşavere ...) metinde İskender'in kişiliğine ve devletine sirayet ettirilmiştir.
Eski Anadolu Türkçesi özelliklerini sergileyen eserin dizin bölümünde madde başı 9.000'e yakın (8.792) sözcük bulunmaktadır. Metin; çeşitli özel adlar, askerî ve siyasi terimler, musiki terimleri, sayı sıfatları ve ses yansımalı sözcükler bakımından oldukça zengindir. Günlük hayatta kullanılan deyimler ile birleşik sözcüklerin anlamları dizinde ilgili sözcüklerin altında verilmiştir.