Hakikati aramayı kendine iş edinen Heraklitos duygulardan bayağı ve şüpheli tanıklardan kaçınır. Arayıcıya ilk önce kendi kendini gözlemesini tavsiye eder.

Tales'in suda Anaksimandros'un havada aradığı maddesel cevheri bu Ayasuluklu ateşte görür.

Kâinatın cevheri bunların her birinin gözünde her ne olursa olsun herhâlde birdi başlangıcı ve sonu yoktu.

Heraklitos'a göre her şey ateşten çıktığı gibi yine ateşe döner. Bu ateş kendisine hareket hâlinde görünür ve onsuz dünya yaşayamazdı.